Waarom álle GGZ-teksten op taalniveau B1 moeten – ja, ook die voor je collega’s
Een moeilijke tekst is net een Fries verkeersbord. Je kijkt ernaar, maar je hebt geen flauw idee wat er staat.
Toch zijn ggz-teksten vaak zó ingewikkeld dat zelfs collega’s afhaken. Terwijl je in gesprekken wél goed aansluit bij de mensen die je helpt. Waarom zou dat voor teksten anders zijn?
Schrijf daarom op taalniveau B1. Voor de mensen die je helpt én voor je collega’s.
Wat is dat precies, schrijven op B1-niveau?
Stel, je leest een tekst voor de tweede keer en je snapt hem wéér niet. Stom zeg, je hebt nog méér te doen vandaag. Laat maar zitten dan.
Dat denk je als een tekst te moeilijk is. Schrijven op taalniveau B1 is de oplossing: heldere taal die 80% van de Nederlanders begrijpt. Geen lastige woorden en lange zinnen, maar een smoothie die zo naar binnen glijdt. Een B1-tekst heeft zinnen van maximaal vijftien woorden. Kijk maar:
Te moeilijk:
| Het systematisch negeren van persoonlijke grenzen resulteert in een substantieel verhoogd risico op persistente stressgerelateerde pathologieën, waaronder burn-out syndromen en anxiogene en depressieve disfuncties. |
B1, makkelijk:
| Let je niet op je grenzen? Dan heb je meer kans op stress die blijft. En dus heb je meer kans op een burn-out, op angsten en op somberheid. |
O, denk jij: zeg dat dan gewoon.
Wie zijn eigenlijk, die mensen die moeilijkere teksten niet snappen?
Zijn dat mensen met een praktische opleiding? Of mensen die ergens anders zijn geboren?
Ja, óók. Maar zelfs 80% van de Nederlanders zonder migratie-achtergrond snapt teksten boven B-niveau niet. Dat geldt ook voor mensen met een theoretische opleiding. 18% komt niet eens verder dan jip-en-janneke-taal: niveau A. De grootste groep, 60%, begrijpt teksten op B-niveau, zoals die in het AD of op Nu.nl.
Er is maar 20% die teksten op C-niveau goed kan volgen, zoals in de Volkskrant of het NRC. Toch schrijven veel ggz-medewerkers hun teksten alsof ze alleen voor die laatste groep zijn bedoeld.
Doen anderen instellingen daar dan wel wat mee, met dat B1?
Zeker. Vooral grote organisaties met een communicatieafdeling. Zoals de Vereniging voor Gedrags- en Cognitieve therapieën, het Trimbos Instituut op Mentaalvitaal.nl en GGZ Noord-Holland-Noord.
Maar veel brieven en webteksten in de ggz blijven op C-niveau. Bijvoorbeeld deze website-tekst van Psychologenpraktijk Joosten:
De benadering is kortdurend, persoons- en procesgericht en transdiagnostisch. Het resultaat van de behandeling is dat, naast klachtenreductie, steeds minder reactief (angst, depressie, burn-out, woede, vervlakking) en steeds meer responsief (passend en adequaat) met lastig ervaren situaties kan worden omgegaan en er een nieuw perspectief kan ontstaan.
Begrijpt jouw buurman het? Ik denk dat hij veel blijer zou zijn met een tekst als deze:
De behandeling is kort en speciaal voor jou. We willen dat je minder last hebt van je klachten. Zoals angst, somberheid, burn-out, boosheid of weinig gevoel. En we richten ons niet op één probleem. Maar we kijken naar alles wat je dwarszit en hoe dat met elkaar te maken heeft.
Je leert beter omgaan met moeilijke situaties. Zo reageer je minder automatisch op stress. Je blijft rustiger, je krijgt weer overzicht en je voelt je positiever over de toekomst.
Ik snap het wel, maar vind jij echt dat we zelfs voor collega's B1 moeten schrijven?
Ja, óók mensen met een theoretische opleiding lezen liever simpel dan moeilijk, zo blijkt uit onderzoek. B1 leest gewoon makkelijker en sneller, vooral online. Daarom pakken we een thriller op vakantie, en geen boek over ons werk. Suzanne Vermeer schreef Spoorloos echt niet op taalniveau C.
Onderzoek laat ook zien dat zelfs A2-teksten hogeropgeleiden niet afschrikken. Let op: A1 gaat te ver. Dat vinden ze kinderachtig.
A1, Te makkelijk
| Doe je steeds meer dan je wil of kan? Dan kun je ziek worden in je hoofd. Je wordt dan sneller moe, bang of verdrietig. |
Natuurlijk hoef je voor collega’s niet élk woord op B1-niveau te schrijven.
Maar er zijn toch ook dingen die je gewoon niet simpel kúnt zeggen?
Klopt. Soms kun je niet anders dan vaktaal gebruiken voor de mensen die je helpt. Leg het dan één keer uit. Of geef een link naar meer informatie. Zoals:
- Cognitieve gedragstherapie (CGT): Leren om negatieve gedachten te herkennen en te veranderen (zie video).
- Exposure: Stap voor stap oefenen met dingen waar je bang voor bent, zodat je minder angstig wordt.
Dus
• Test het taalniveau van je tekst met Accessibility.
• Te moeilijk? Maak je zinnen korter: maximaal vijftien woorden.
• Check Ishetb1.nl voor simpelere taal die hetzelfde betekent.
PS
Vond je deze tekst prettig om te lezen? Ik schreef hem op B1-niveau.
Een leuk extraatje: lezers vinden de schrijver van een makkelijke tekst vriendelijker.
O ja, tút en derút? Dat is Fries voor Kiss & Ride. De plek bij een station of vliegveld waar je parkeert, een kus geeft en snel weer wegrijdt.
Deel dit blog:
Reactie of vraag bij dit blog? Laat het me weten!
Het bericht komt direct in mijn mailbox.
* Deze velden zijn verplicht.
