Hoe gedraag jij je in je gezin, op je werk of bij vrienden? Dat hangt natuurlijk af van de situatie, maar een groot deel van je manier van denken en doen blijft stabiel, zowel in verschillende situaties als naarmate je ouder wordt (vanaf 20-30 jaar). Dit vormt je persoonlijkheid, ook wel karakter genoemd. Je kunt je persoonlijkheid zelfs in maar vijf termen samenvatten: de Big Five. Dat is de meest onderzochte en gebruikte persoonlijkheidstheorie in de psychologie.

Benieuwd naar de Big Five?

Dat waren ook verschillende persoonlijkheidsonderzoekers. Ze testten alle woorden die in woordenboeken te vinden zijn om te achterhalen hoe mensen elkaars persoonlijkheid omschrijven. Deze bleken te kunnen worden samengevat in vijf kernwoorden.

Je persoonlijkheid in vijf kernwoorden

De vijf kernwoorden die je karakter samenvatten, staan eigenlijk voor de vragen die je waarschijnlijk onbewust aan jezelf stelt wanneer je een nieuw persoon ontmoet.

1. Introvert of extravert: Zal deze persoon dominant zijn?
   Denk bij 'introvert' aan eigenschappen als bedeesd, stil, onderdanig en terughoudend, en bij 'extravert' aan zelfverzekerd, spraakzaam, assertief en spontaan.

2. Altruïstisch (vriendelijk): Zal ik deze persoon aardig vinden?
   Als je koel, onvriendelijk, egoïstisch, tegenwerkend en star bent, ben je niet altruïstisch. Maar als je warm, vriendelijk, onzelfzuchtig, meewerkend en flexibel bent, ben je dat wel.

3. Consciëntieus (nauwkeurig, ijverig): Kan ik het werk van deze persoon vertrouwen?
   Een consciëntieus persoon is bijvoorbeeld nauwkeurig, precies, grondig, zorgvuldig en ijverig. Iemand die slordig, onachtzaam, nalatig, onzorgvuldig en lui is, is dat niet.

4. Neurotisch of emotioneel stabiel: Is deze persoon stabiel?
   Als je neurotisch bent, ben je bijvoorbeeld zenuwachtig, nerveus, gespannen, wisselvallig en opvliegend. Aan de andere kant staan eigenschappen als kalm, ontspannen, stabiel, evenwichtig en rustig.

5. Openheid voor ervaringen: Is deze persoon intelligent en creatief?
   Hieronder vallen eigenschappen als intelligent, verstandig, fantasierijk, creatief en leergierig. De tegenovergestelde eigenschappen zijn onintelligent, onverstandig, gebrek aan verbeelding, niet-creatief en ongeïnteresseerd.

Niet zwart-wit

Het is natuurlijk niet zo dat je meestal simpelweg het een of het ander bent. De meeste mensen zitten ergens tussen de twee uitersten van een 'Big Five-persoonlijkheidstrek' in. Zo ben ik bijvoorbeeld gemiddeld introvert/extravert en behoorlijk consciëntieus.

Opvallende details

Het valt op dat mannen gemiddeld lager scoren dan vrouwen op bijna alle persoonlijkheidstrekken, behalve op 'openheid voor ervaringen'. En naarmate mensen ouder worden, worden ze vaak zorgvuldiger en vriendelijker, terwijl hun verlangen naar nieuwe ervaringen afneemt, vooral bij vrouwen.

Een handig hulpmiddel, toch? Hiermee kun je jezelf en de mensen om je heen sneller begrijpen en bijvoorbeeld ontdekken waarom je wel of niet goed met iemand overweg kunt.

[Bronnen: Psychologie, Marc Brysbaert; Wikipedia; 123test.nl]